Chiều ngày 20 tháng 5 năm 2025, trong phiên thảo luận tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, Quốc hội đã ghi nhận nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh đề xuất của Chính phủ về việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với 8 trong số 18 tội danh, bao gồm tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, bày tỏ lo ngại về việc loại bỏ án tử hình đối với các tội danh như sản xuất thuốc giả và vận chuyển trái phép chất ma túy. Bà cho rằng việc giảm nhẹ hình phạt trong bối cảnh tội phạm ngày càng phức tạp là “bất công với cộng đồng”, đặc biệt là với những nạn nhân bị ảnh hưởng bởi thuốc giả và ma túy. Bà nhấn mạnh: “Chúng ta nhân văn với tội phạm là chúng ta độc ác với đồng bào”.
Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM, ông Trương Trọng Nghĩa, cũng đồng tình với quan điểm giữ nguyên án tử hình. Ông cho rằng hình phạt này có tác dụng răn đe mạnh mẽ, khiến tội phạm phải cân nhắc trước khi hành động. Ông cũng lưu ý rằng việc giảm số lượng tội danh áp dụng hình phạt tử hình là xu hướng chung trên thế giới, nhưng cần cân nhắc phù hợp với đặc thù của Việt Nam.
Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TP.HCM, ông Nguyễn Thanh Sang, phản đối việc bãi bỏ án tử hình đối với các tội tham ô và nhận hối lộ. Ông cho rằng trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đang quyết liệt đấu tranh chống tham nhũng, việc giữ nguyên hình phạt tử hình là cần thiết để đảm bảo hiệu quả răn đe và thu hồi tài sản tham nhũng. Ông dẫn chứng vụ án tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), nơi bà Trương Mỹ Lan bị tuyên án tử hình nhưng vẫn khắc phục hậu quả, đặt câu hỏi về hiệu quả thu hồi tài sản nếu án tử hình bị bãi bỏ.
Tuy nhiên, Trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, ủng hộ đề xuất của Chính phủ. Ông cho biết Bộ Chính trị đã có kết luận về việc từng bước thu hẹp hình phạt tử hình và khắc phục những bất cập trong thực hiện. Ông dẫn chứng rằng hiện nay, 104 quốc gia đã xóa bỏ hình phạt tử hình, trong khi chỉ còn 28 quốc gia duy trì. Ông cũng lưu ý rằng trong 8 tội danh đề xuất bãi bỏ án tử hình, nhiều trường hợp tội phạm bỏ trốn ra nước ngoài, gây khó khăn trong việc dẫn độ do khác biệt về hình phạt.
Về tội vận chuyển trái phép chất ma túy, ông Đức cho biết nhiều người phạm tội là dân nghèo, học sinh, sinh viên thiếu hiểu biết. Việc tuyên án tử hình với họ khiến các cơ quan tố tụng “rất trăn trở”. Ông cho rằng việc bãi bỏ án tử hình trong trường hợp này là “hợp lý, nhân đạo”.
Đối với tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, ông Đức cho biết đến nay chưa có ai bị tử hình về tội danh này, do khó xác định hậu quả tương ứng với hình phạt tử hình. Nếu hành vi sản xuất thuốc giả gây tử vong, người phạm tội sẽ bị xử về tội giết người. Do đó, ông cho rằng việc bãi bỏ án tử hình với tội danh này là hợp lý.
Về các tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, ông Đức cho biết khi sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 2009 đã đề xuất bỏ tử hình nhưng chưa được chấp thuận. Ông cho rằng cần tìm ra nguyên nhân, lỗ hổng dẫn đến tội phạm và bịt lỗ hổng này lại, nhằm thu hồi tài sản và ngăn ngừa cán bộ, công chức phạm tội.
Theo VnExpress