Các nhà khoa học tại Đại học Tufts, Mỹ, vừa phát triển thành công một loại vaccine mới có khả năng kích hoạt mạnh mẽ hệ miễn dịch nhằm chống lại bốn loại ung thư rắn, mở ra hy vọng điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.
Khác biệt lớn nhất của vaccine mới này nằm ở việc nó không phụ thuộc vào một kháng nguyên cụ thể. Thay vào đó, nó sử dụng hỗn hợp protein từ bất kỳ khối u rắn nào, loại bỏ nhu cầu xác định kháng nguyên đặc hiệu—thường là một bước khó khăn trong điều trị ung thư.
Qua các thử nghiệm trên động vật, loại vaccine này đã chứng minh hiệu quả vượt trội với các bệnh ung thư như u ác tính, ung thư vú ba âm tính, ung thư phổi Lewis và ung thư buồng trứng giai đoạn cuối.
Đứng đầu nhóm nghiên cứu là giáo sư Qiaobing Xu, chuyên ngành kỹ thuật y sinh, người đã cải tiến thiết kế vaccine dựa trên nền tảng sử dụng hạt nano lipid mang mRNA. Những hạt nano này có khả năng đưa kháng nguyên vào hệ bạch huyết, nơi chứa nhiều tế bào miễn dịch chủ lực, qua đó tăng cường phản ứng của hệ miễn dịch.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng tích hợp một phân tử đặc biệt mang tên AHPC. Phân tử này giúp đánh dấu protein của khối u bằng ubiquitin – một “thẻ định danh” giúp hệ miễn dịch dễ dàng nhận biết và xử lý thành các mảnh nhỏ. Những mảnh này sau đó được đưa vào các hạt lipid siêu nhỏ để chuyển tới các hạch bạch huyết, nơi chúng kích hoạt các tế bào miễn dịch trình diện kháng nguyên như tế bào tua và đại thực bào.
Kết quả thử nghiệm cho thấy, vaccine giúp kích hoạt mạnh các tế bào T gây độc, hỗ trợ ngăn chặn sự phát triển của khối u và giảm nguy cơ di căn. Điểm đáng chú ý là vaccine này không chỉ tạo phản ứng miễn dịch tức thời mà còn thiết lập trí nhớ miễn dịch, từ đó duy trì khả năng bảo vệ lâu dài và hạn chế tái phát bệnh.
Khác với các loại vaccine phòng ngừa truyền nhiễm như vaccine HPV ngăn ung thư cổ tử cung, vaccine mới này đóng vai trò điều trị – tức là tấn công trực tiếp các tế bào ung thư hiện có thay vì ngăn ngừa sự xuất hiện của bệnh.
Giáo sư Xu cho rằng, trong điều trị ung thư, việc kết hợp vaccine với các phương pháp như phẫu thuật và hóa trị có thể tạo ra hiệu quả tổng hợp, gia tăng khả năng tiêu diệt triệt để tế bào ung thư và hạn chế tối đa nguy cơ tái phát.
Theo báo VnExpress