Một báo cáo mới được công bố ngày 27 tháng 3 năm 2025 bởi Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) cho thấy gần một phần ba trong tổng số 1.300 loài nấm được đánh giá đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Tình trạng này chủ yếu bắt nguồn từ các nguyên nhân như phá rừng, mở rộng diện tích nông nghiệp và ô nhiễm môi trường – những yếu tố đang đẩy các loài nấm đến bờ vực biến mất.
Nấm đóng vai trò cốt lõi trong nhiều quá trình sinh thái, từ việc phân hủy vật chất hữu cơ, hỗ trợ tiêu hóa ở động vật có vú, cho đến thúc đẩy quá trình tái sinh của rừng.
Đối với con người, nấm góp mặt trong cả lĩnh vực y học – như sản xuất thuốc kháng sinh – và ngành thực phẩm như làm bánh mì hay ủ bia. Tuy nhiên, vai trò quan trọng của nấm trong tự nhiên lại thường bị xem nhẹ và bỏ qua, theo cảnh báo từ IUCN.
Trong số 1.300 loài nấm được IUCN đưa vào danh sách đánh giá, có đến 411 loài hiện được xếp vào nhóm đang bị đe dọa tuyệt chủng. Bà Caroline Pollock, điều phối viên cấp cao của Chương trình Danh sách Đỏ IUCN, nhấn mạnh: “Nấm cực kỳ thiết yếu đối với mọi sự sống. Nếu không có chúng, hệ sinh thái có thể nhanh chóng sụp đổ.”
Phần lớn mọi người chỉ biết đến nấm qua phần thể quả – như các loại nấm mũ mọc trên mặt đất – nhưng thực tế, phần lớn cơ thể của nấm tồn tại dưới lòng đất dưới dạng mạng lưới sợi nấm (mycelium).
Dù giới khoa học ước tính có khoảng 2,5 triệu loài nấm tồn tại trên Trái Đất, chỉ một phần rất nhỏ trong số đó đã được mô tả chính thức. Điều này khiến tốc độ đánh giá và bảo tồn nấm chậm hơn rất nhiều so với động vật hay thực vật.
Một trong những mối đe dọa chính đối với nấm là sự suy giảm nghiêm trọng môi trường sống – đặc biệt do đô thị hóa và mở rộng canh tác nông nghiệp.
Ngoài ra, việc phát thải nitơ và amoniac từ hoạt động nông nghiệp cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sự tồn tại của các loài nấm. Trong số các loài được IUCN ghi nhận là có nguy cơ tuyệt chủng, ít nhất 198 loài bị ảnh hưởng trực tiếp từ tình trạng phá rừng.
Ngay cả các khu rừng được quản lý theo phương pháp luân canh – tức là khai thác có kế hoạch rồi để phục hồi – cũng không đủ điều kiện để các quần thể nấm từng tồn tại tại đó có thể tái sinh. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi nhiều loài nấm cần hàng thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ, để thiết lập lại quần thể sau khi môi trường sống bị xáo trộn.
Theo Reuters