Sáng ngày 25 tháng 6 năm 2025, Quốc hội đã thông qua Luật Thanh tra (sửa đổi) với sự đồng thuận cao (443/445 đại biểu tán thành). Luật gồm 9 chương và 64 điều, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2025.
Theo quy định mới, hệ thống cơ quan thanh tra được tổ chức theo hai cấp chính: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh, thành phố. Đồng thời, vẫn giữ nguyên các cơ quan thanh tra chuyên biệt như Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Cơ yếu, và các tổ chức thanh tra thành lập theo điều ước quốc tế.
Bỏ hẳn mô hình thanh tra cấp bộ, tổng cục, sở, huyện, cũng như các đơn vị thanh tra chuyên ngành tại cơ quan nhà nước và thanh tra nội bộ; luật loại bỏ cả phân loại “thanh tra hành chính” và “thanh tra chuyên ngành”.
Phạm vi và quyền hạn được củng cố: Thanh tra Chính phủ có quyền kiểm tra đối với bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh trong những vụ việc phức tạp và đa ngành; Thanh tra tỉnh được quyền tiến hành thanh tra các cơ quan thuộc UBND cấp tỉnh, sở và xã.
Một quyền mới đáng chú ý là cơ quan thanh tra được trích một phần kinh phí từ khoản thu hồi sau thanh tra (đã nộp vào ngân sách) để sử dụng cho hoạt động nội bộ, theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Về phạm vi chức năng, luật thống nhất định nghĩa “thanh tra” là hoạt động xem xét, đánh giá, kết luận và đề xuất xử lý đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của đối tượng được thanh tra.
Cuối cùng, mọi cuộc thanh tra đã được quyết định trước ngày 1 tháng 7 năm 2025 nếu chưa có kết luận vẫn tiếp tục thực hiện theo quy định cũ; những trường hợp đang tiến hành thì tiếp tục sau khi cơ cấu tổ chức hoàn tất.
Theo Tuổi Trẻ Online