Sáng ngày 9 tháng 5 năm 2025, tại phiên thảo luận về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng bày tỏ quan điểm rằng việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường lẽ ra nên được thực hiện sớm hơn, và đến thời điểm hiện tại thì đã muộn.
Dự thảo luật đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có hàm lượng đường vượt quá 5g/100ml. Lộ trình dự kiến áp dụng thuế suất 8% từ năm 2027 và nâng lên 10% từ năm 2028. Tuy nhiên, nhiều đại biểu Quốc hội đã đưa ra các ý kiến khác nhau về đề xuất này.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng và xây dựng lộ trình hợp lý. Ông lập luận rằng không có gì chắc chắn nước ngọt là nguyên nhân gây béo phì, trong khi giới trẻ hiện nay còn rất chuộng trà sữa và nhiều loại thực phẩm ngọt khác cũng phổ biến.
Đại biểu Trần Văn Khải bày tỏ lo ngại rằng việc áp thuế có thể tác động đến 200.000 nông dân trồng dừa và các doanh nghiệp chế biến nước dừa nếu sản phẩm của họ bị xếp vào nhóm chịu thuế. Ông kiến nghị nên xây dựng lộ trình với mức thuế khởi điểm thấp như 5-8% trong năm đầu tiên, rồi tăng lên 10% trong các năm tiếp theo.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (Thái Bình) cảnh báo rằng việc áp thuế có thể khiến người tiêu dùng chuyển sang các loại đồ uống khác như trà sữa, cà phê pha sẵn hoặc nước ép bán ngoài đường, vốn khó kiểm soát về chất lượng và hàm lượng đường. Bà đề xuất lùi thời điểm đánh thuế nước ngọt đến năm 2028, với lộ trình tăng thuế theo các mức 3%, 5% rồi 7% để các doanh nghiệp có thời gian thích nghi.
Phát biểu giải trình, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết khi xây dựng dự luật, đã xuất hiện hai luồng ý kiến rõ rệt. Một luồng cho rằng chưa nên đánh thuế, trong khi luồng còn lại lại đề nghị nên áp thuế sớm và ở mức cao. Ông cho rằng điều này khiến công tác xây dựng và thẩm tra dự luật gặp nhiều khó khăn.
Bộ trưởng dẫn số liệu và khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), theo đó Việt Nam là một trong những quốc gia có mức tiêu thụ nước ngọt tăng cao, dẫn đến nguy cơ béo phì. Theo thống kê, người Việt tiêu thụ đến 46,5% lượng đường tự do mỗi ngày, chủ yếu đến từ nước giải khát có đường, đây là nguyên nhân chính gây thừa cân béo phì. WHO khuyến cáo các nước, trong đó có Việt Nam, nên áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt tối thiểu là 20%.
Ông Thắng cũng thông tin rằng hiện có 107 quốc gia đã đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt, trong khu vực ASEAN có 7 trên 11 nước đã thực hiện chính sách này. Theo ông, nhìn từ kinh nghiệm quốc tế và thực trạng tại Việt Nam, việc đánh thuế đã là điều cần thiết từ sớm. Ông nhấn mạnh: “Đáng nhẽ phải đánh thuế sớm hơn, đến giờ phút này chúng ta cũng đã muộn rồi. Không thể để thế hệ con em của chúng ta đến lúc béo phì, đến lúc bệnh rồi chúng ta mới bàn”.
Theo Tuổi Trẻ Online