Ngày 9 tháng 6 năm 2025, Thống đốc California Gavin Newsom và Tổng chưởng lý Rob Bonta đã chính thức đệ đơn lên tòa án liên bang tại San Francisco nhằm ngăn chặn lệnh điều 2.000 lính Vệ binh Quốc gia sang bang này theo chỉ đạo của Tổng thống Donald Trump. Đơn kiện dài 22 trang khẳng định đây là hành động “xâm phạm thẩm quyền cấp bang” và vi phạm Tu chính án thứ 10 của Hiến pháp Mỹ.
Đơn kiện nhấn mạnh nguyên tắc lâu đời của Hoa Kỳ: “người dân được quản lý bằng chế độ dân sự, không phải chế độ quân sự”, đồng thời dẫn chứng rằng các nhà lập quốc đã đặt nền móng cho việc chính phủ phải tuân theo pháp quyền và dân sự. California cho rằng Tổng thống chỉ được quyền triển khai Vệ binh Quốc gia trong những hoàn cảnh khẩn cấp và có điều kiện “bất chấp sự phản đối của bang”.
Thống chưởng lý Bonta cáo buộc chính quyền liên bang đã gây ra “rối loạn trật tự công cộng” bằng cách can thiệp không cần thiết, trong khi lực lượng địa phương hoàn toàn đủ năng lực đảm bảo an ninh.
Trước đó, Tổng thống Trump đã viện dẫn Đạo luật Chống nổi loạn (Title 10 US Code) để chuyển quyền kiểm soát lực lượng Vệ binh từ cấp bang sang liên bang nhằm ứng phó với các vụ biểu tình tại Los Angeles liên quan đến chiến dịch truy quét người nhập cư của ICE, vốn đã dẫn đến bất ổn và bạo lực.
Sự kiện này cũng đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 1965, tổng thống Hoa Kỳ triển khai Vệ binh mà không nhận được phê duyệt từ chính quyền bang, mở ra một cuộc tranh luận nóng về quyền hạn liên bang và quyền tự trị của các bang trong hệ thống liên bang Mỹ.
Theo VnExpress, Hill, CNN, AP