Từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, theo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi năm 2024, các chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh sẽ thuộc diện phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Đây là một trong những điểm mới nhằm mở rộng đối tượng tham gia, giúp đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội cho nhóm lao động tự do.
Chính phủ đang xây dựng nghị định hướng dẫn cụ thể để áp dụng quy định mới này. Dự kiến, từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, chủ hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc. Trong khi đó, các chủ hộ kinh doanh còn lại sẽ thực hiện nghĩa vụ này từ ngày 1 tháng 7 năm 2029. Việc phân chia lộ trình giúp giảm áp lực cho nhóm hộ kinh doanh nhỏ và giúp cơ quan BHXH chuẩn bị tốt hơn về quản lý đối tượng tham gia.
Về mức đóng BHXH, chủ hộ kinh doanh sẽ phải đóng 25% trên tiền lương làm căn cứ đóng. Trong đó, 22% được trích vào Quỹ hưu trí và tử tuất, 3% vào Quỹ ốm đau và thai sản. Chủ hộ được quyền lựa chọn mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, miễn là không thấp hơn mức tham chiếu và không vượt quá 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Hiện nay, mức tham chiếu là 2.340.000 đồng mỗi tháng. Như vậy, mức đóng BHXH thấp nhất là 585.000 đồng mỗi tháng và cao nhất có thể lên đến 11.700.000 đồng. Sau ít nhất 12 tháng đóng theo mức đã chọn, chủ hộ có thể thay đổi mức đóng.
Hộ kinh doanh được định nghĩa là do một cá nhân hoặc một nhóm người hay hộ gia đình đứng tên làm chủ, đăng ký kinh doanh tại một địa điểm và sử dụng dưới 10 lao động. Chủ hộ là người đứng tên hoặc được các thành viên khác trong hộ ủy quyền làm đại diện.
Theo thống kê năm 2024, cả nước có khoảng 80.000 hộ kinh doanh đang nộp thuế theo phương pháp kê khai và hơn 2 triệu hộ theo phương pháp khoán. Nhiều chủ hộ hiện đã quá tuổi lao động, đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hoặc đã tham gia BHXH bắt buộc theo nhóm đối tượng khác.
Theo VnExpress