Giữa lúc giá sầu riêng giảm sâu, nhiều nông dân ở miền Tây rơi vào tình thế khó khăn vì chi phí duy trì vườn vẫn ở mức cao, không thể cắt giảm nếu không muốn mất trắng cả vụ.
Ông Nguyễn Thanh Bình, nông dân huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang, cho biết vừa thu hoạch 9 tấn sầu riêng giống Ri6 và Mong Thong trên diện tích 3.000 m², nhưng chỉ bán được giá khoảng 30.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận ông thu được chỉ khoảng 30 triệu đồng – con số mà ông gọi là “lãi ít đến mức không đáng kể”.
Dù giá xuống thấp, ông Bình vẫn phải đầu tư đều đặn cho vườn cây. Mỗi tuần sau thu hoạch, ông chi khoảng 1 triệu đồng để bón dưỡng. Trong giai đoạn ra hoa, số tiền tăng gấp đôi do phải bổ sung phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Ông cho biết nếu không tiếp tục đầu tư, cây dễ suy kiệt, thậm chí chết, khiến toàn bộ công sức và vốn đầu tư nhiều năm bị mất trắng.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại Đồng Tháp. Ông Lương Như Ý, người có 5.000 m² trồng sầu riêng, chia sẻ đã đầu tư hơn 500 triệu đồng trong suốt 7 năm để đưa vườn vào giai đoạn ổn định. Dù đã thu hồi vốn và có lãi nhẹ sau ba vụ gần đây, nhưng với giá sầu riêng như hiện nay, ông lo ngại sẽ không đủ khả năng tái đầu tư cho vụ sau, đồng nghĩa với nguy cơ thua lỗ lớn.
Theo Tiến sĩ Lê Quốc Điền, nguyên Giám đốc Trung tâm chuyển giao kỹ thuật thuộc Viện Cây ăn quả miền Nam, sầu riêng là loại cây khó tính, cần tối thiểu 5 năm để bắt đầu cho trái. Trong suốt quá trình đó, người trồng phải áp dụng kỹ thuật nghiêm ngặt như tỉa cành, tạo tán, bón phân hợp lý và giữ chiều cao cây dưới 5 m. Cây trồng cũng không được xen lẫn để tránh rủi ro úng rễ và phát sinh sâu bệnh. Chi phí sản xuất bình quân mỗi kg sầu riêng hiện nay dao động từ 28.000 đến 38.000 đồng, tùy giá vật tư.
Thống kê từ năm 2015 đến 2024 cho thấy diện tích sầu riêng cả nước tăng từ 32.000 ha lên hơn 178.000 ha, trong đó riêng miền Tây chiếm khoảng 35.000 ha. Tỉnh Tiền Giang dẫn đầu với 24.000 ha. Tuy nhiên, nhu cầu từ thị trường Trung Quốc – nơi chiếm tỷ trọng xuất khẩu lớn – đã sụt giảm do những yêu cầu khắt khe về chất lượng, đặc biệt là hàm lượng vàng O trong trái.
Năm 2023, Việt Nam xuất khẩu sầu riêng đạt giá trị 3,3 tỷ USD. Tuy nhiên, chỉ trong hai tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu giảm tới 69%, đặc biệt là thị trường Trung Quốc giảm đến 83%, chỉ còn 27 triệu USD.
TS Điền cảnh báo rằng thời gian đầu tư dài, rủi ro cao có thể khiến người trồng sầu riêng rơi vào vòng luẩn quẩn về tài chính. Thực tế, đã có không ít trường hợp nông dân phải bán vườn khi cây chưa kịp ra trái vì cạn vốn và không thể vay tiếp.
Trước tình hình đó, các địa phương như Đồng Tháp đang tích cực tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn nông dân bón phân đúng cách, giảm tồn dư hóa chất và cắt giảm chi phí sản xuất. Những giải pháp này được kỳ vọng sẽ giúp nông dân trụ vững trước biến động thị trường.
Theo VnExpress