Sáng ngày 14 tháng 6 năm 2025, Quốc hội chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), theo đó từ ngày 1 tháng 1 năm 2027, nước giải khát có chứa từ 5 gram đường trở lên trong mỗi 100 ml sẽ bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức 8%. Mức thuế này sẽ tiếp tục tăng lên 10% kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2028.
Ngoài nước ngọt, danh mục hàng hóa chịu thuế cũng được mở rộng với việc bổ sung mặt hàng điều hòa có công suất từ 24.000 đến 90.000 BTU. Các mặt hàng đã nằm trong diện chịu thuế như xăng khoáng, bia, rượu vẫn tiếp tục được áp dụng theo lộ trình tăng thuế. Cụ thể, thuế suất đối với rượu trên 20 độ sẽ tăng từ 65% vào năm 2026 lên 90% vào năm 2031; tương tự, rượu dưới 20 độ và bia cũng sẽ chịu lộ trình tăng tương tự.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế – Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh rằng việc đánh thuế nước ngọt là một giải pháp phù hợp với xu hướng quốc tế, nhằm hướng đến tiêu dùng lành mạnh và mở rộng cơ sở thuế. Theo Bộ Tài chính, trích dẫn ý kiến từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuế là công cụ hiệu quả để giảm tiêu thụ đường, qua đó giúp giảm thiểu các bệnh không lây nhiễm như tiểu đường, tim mạch, béo phì.
Tiến sĩ Angela Pratt – Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam – cho biết việc đánh thuế nước ngọt là bước đi quan trọng và phù hợp khi hiện đã có gần 110 quốc gia áp dụng chính sách tương tự. Điều này sẽ giúp nâng cao nhận thức về sức khỏe, nhất là đối với giới trẻ.
Thống kê từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy lượng nước ngọt tiêu thụ tại Việt Nam đã tăng mạnh, đạt 6,67 tỷ lít trong năm 2023. Khoảng 33,9% học sinh từ 13 đến 17 tuổi uống nước ngọt hàng ngày. Trong khi đó, tỷ lệ trẻ em bị thừa cân, béo phì đã tăng từ 8,5% năm 2010 lên 19% vào năm 2020.
Dù vậy, một số ý kiến cho rằng chỉ áp thuế với nước ngọt mà bỏ qua các sản phẩm chứa đường khác như trà sữa, bánh kẹo… là chưa toàn diện. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề xuất nên áp thuế theo tỷ lệ đường hoặc bắt đầu từ mức thuế nhẹ, rồi điều chỉnh dần lên.
Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cũng khuyến nghị cần đánh giá kỹ tác động của thuế với nền kinh tế, đặc biệt nếu ảnh hưởng tới GDP vượt ngưỡng 0,4% so với mục tiêu tăng trưởng. Luật cũng quy định rõ các sản phẩm như sữa, nước đóng chai, nước trái cây nguyên chất và nước rau củ không chứa đường sẽ không bị áp thuế. Đồng thời, việc áp thuế ưu đãi cho các chất tạo ngọt nhân tạo vẫn đang được nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh tác động tiêu cực tới doanh nghiệp.
Việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt lần này được xem là bước đi quyết liệt của Việt Nam trong việc kiểm soát thói quen tiêu dùng không lành mạnh, đồng thời tạo động lực để các doanh nghiệp chuyển hướng sang sản phẩm có lợi cho sức khỏe cộng đồng.
Theo VnExpress